به گفته ایوب توکلیان، جانشین معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد حدود ۱۵ درصد بیماران دیابتی در طول زندگی دچار عارضه زخم پا و در نهایت قطع عضو می‌شوند، طی چهار سال گذشته نیز آمار قطع عضو بیماران دیابتی در مشهد ۸۰۰ مورد بوده است. قطع عضو علاوه بر هزینه‌های بالا، عوارض روحی و روانی هم برای بیمار و هم برای خانواده بیماران دارد.
فکر نمی‌کردم یک زخم کوچک پای‌ام را سیاه کند
ماجرای قطع عضو رقیه که خودش سرپرست خانواده هم هست از زخم انگشتش در روزی که یک جعبه گوجه رابا پا تا خانه هل داده است، شروع می‌شود: «یک جعبه گوجه گرفته بودم که تا خانه با پا هول دادم، وقتی به خانه رسیدم متوجه شدم انگشت شستم خونی شده، یک هفته گذشت و انگشت من ورم کرده بود، اما باز هم صبر کردم، تا اینکه بهتر نشد؛ بنابراین یک ماه پیش به دکتر مراجعه کردم و گفت باید انگشتت را قطع کنیم. شبها از درد داد می‌زنم، مسکن هم فایده ندارد. افرادی که دیابت دارند یک زخم کوچک را جدی بگیرند. من فکر نمی‌کردم یک زخم کوچک پایم را سیاه کند، همان زخم کوچک کار دستم داد.».
خانم نادری ۴۴ سال دارد و ۵ سال است که با دیابت دست وپنجه نرم می‌کند. او درباره زمانی که متوجه بیماری‌اش می‌شود، می‌گوید: بیماری من از استرس و اعصاب ایجاد شد. مدتی بود زیاد آب می‌خوردم و دهانم خشک می‌شد، بعد از اینکه به دکتر مراجعه کردم آزمایش نوشت و گفت دیابت داری، تعجب کردم. دارو استفاده می‌کردم، البته چون مشکل کبد دارم، بعد از استفاده دچار درد پهلو می‌شدم؛ بنابراین بعد از تمام شدن داروها آن را کنار گذاشتم و گفتم پرهیز می‌کنم. داروهای گیاهی، آبلیمو، آبغوره و آویشن استفاده می‌کردم، اما فایده‌ای نداشت.
او با گلایه از زیاد بودن هزینه‌های درمان بیان می‌کند: هزینه‌ها وحشتناک افزایش پیدا کرده است. دکتر دو بار برای من دارو نوشته که هزینه آن ۷۰۰ هزار تومان شده، ۱۵ روز، روزی دوبار هم پانسمان می‌کردم که روزی ۵۰ هزار تومان می‌شد. از کجا بیاورم؟
می‌خواستم پای مصنوعی بخرم، اما چون قیمت آن بالا بود، دیگر دنبالش نرفتم
حسین فرهادیان ۴۳ ساله و حدود ۱۲ سال است که دیابت ارثی دارد: « مادر، برادران و خواهرم نیز دیابت دارند. مصرف شیرینی من نیز بالا بود، خواه ناخواه فرد دیابتی به مصرف شیرینی گرایش دارد.روزی که دکتر رفتم و گفتند دیابت داری، ناراحت شدم، زیرا این درد درمان ندارد. روزهای اول رعایت می‌کردم، اما بعد گفتم فایده ندارد. ابتدا از ابتلای خودم به دیابت ناراحت شدم، اما چون در خانواده هم سابقه داریم، برایم طبیعی شد».
پای فرهادیان تیرماه سال گذشته از ساق قطع شده است. ۱۰ سال پیرتر شدن در این یک سال، عبارتی‌ست که او از آن برای بیان رنج روزهای پس از قطع پای‌اش استفاده می‌کند: «از یک سال و نیم قبل پایم عفونت کرده و زخم بود. یک روز در میان برای درمان می‌رفتم، اما آن فرد خیلی باتجربه نبود. زمانی که در خصوص بهبود وضعیت خودم سوال می‌کردم، می‌گفت خوب می‌شود، خاطرت جمع باشد، اما روز به روز بدتر شد و به حدی رسید که عفونت تمام خون مرا گرفت. روزی که مرا به بیمارستان بردند، به کما رفته بودم و کار خدا بود که برگشتم. من که بیهوش بودم، اما به خانواده‌ام گفتند اگر پای مرا قطع کنند امکان دارد زنده بمانم».
افراد دیابتی به بیمارستان‌ها بروند و ببینند اگر پرهیز نکنند چه آینده‌ای در انتظارشان است
او ادامه می‌دهد: وقتی به هوش آمدم دیدم پایم نیست، خیلی به من سخت می‌گذشت. در این یک سال و خورده‌ای ۱۰ سال پیر شدم. فردی بودم که در خانه طاقت نمی‌آوردم و مدام سر کار بودم، اما یکباره خانه‌نشین شدم و برای خرج خانه به من کمک می‌کردند. خیلی تحت فشار بودم. الان سه، چهار ماه است از خانه بیرون آمدم و از کسی ماشین گرفتم و در حال کار هستم، حال و روزم بهتر شده است. افراد دیابتی به بیمارستان‌ها بروند و ببینند اگر پرهیز نکنند چه آینده‌ای در انتظارشان است.
فرهادیان در خصوص هزینه‌های درمان خود می‌گوید: می‌خواستم پای مصنوعی بخرم، اما چون قیمت آن بالا بود، دیگر دنبالش نرفتم. من قرص و انسولین مصرف می‌کردم، انسولین که نگرفتم، قرص هم گران شده و در توانم نیست، خرید کنم.
۳۰ آمپول چرک خشک‌کن زدم، فایده‌ای نداشت
حسین دریائی، ۴۶ سال دارد و از ۱۰ سال پیش به دیابت مبتلا شده است: «دیابت من عصبی است. سال‌های اول آن را به شوخی می‌گرفتم و می‌گفتم چیزی نیست. در ابتدا که متوجه بیماری‌ام شدم، پای چپم زخم کوچکی شد و پیگیری نکردم، بعد از عفونت به دکتر مراجعه کردم که گفتند دیر آمدی باید شست پایت را قطع کنیم».
او ادامه می‌دهد: خیلی پیگیر درمان بودم، ۳۰ تا آمپول چرک خشک‌کن زدم، اما فایده‌ای نداشت و میزان دیابت من ۳۰۰ بود. بعد از قطع انگشتم متوجه شدم کف پایم نیز عفونت دارد، آن را درمان کردم، اما بعد روی پایم دچار مشکل شد، در نتیجه در بیمارستان بستری شدم که بعد از ۱۵ روز درمان، فایده‌ای نداشت.
دریائی بیان می‌کند: بخشی از این موضوع به دلیل سهل‌انگاری خودم هم بود، زیرا کارهایی که گفتند را انجام ندادم؛ بنابراین مجدد به اتاق عمل رفتم و پای چپم را از مچ قطع کردند. حدود ۵ ماه از آن زمان می‌گذرد و الان شرایط دیابت من مساعد است. بعد از قطع پا چهار و ماه نیم نتوانستم کار کنم و الان نیز هر دو روز یک‌بار سر کار می‌روم، آن هم در حد نصف روز.
او ضمن گلایه از هزینه‌های درمان و عدم پرداخت هزینه‌ها از جانب بیمه می‌گوید: من بیمه تامین اجتماعی و پاسارگاد بودم که بعد از درمان بیمه به درستی جواب من را نداد. بیمه‌ها به هر دلیلی می‌خواهند از پول دادن سر باز بزنند، به قدری بهانه می‌آوردند که بیزار می‌شوی. بیمه تامین اجتماعی گفت باید یک سال از زمان بیمه کردن شما بگذرد تا پول درمانت را پرداخت کنیم، چون یک سال کامل نشده، مبلغی به شما تعلق نمی‌گیرد. تاکنون حتی هزار تومان هم به من نداده‌اند، تمام پول را از جیب خودمان دادیم. من دو سال هم بیمه پاسارگاد داشتم، اما وقتی مراجعه کردم گفتند چرا از قبل نگفتید دیابت دارید و هیچ پولی به من ندادند. من یک سرپرست خانواده با دو بچه کوچک هستم، چهار ماه بیمارستان بستری بودم و از آن روز کل زندگی من یک متر در دو متر، روی تشک، بود. ۶ ماه در خانه افتادم، یک نفر نباید بگوید این هزار تومان را بگیر و برای بچه‌ات شکلات بخر تا گریه نکند. این همه پول برای بیمه ریختیم، نباید به درد ما بخورد؟
دیابت یک بیماری غیرواگیر است که در آن بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند و قند خون به صورت غیر طبیعی افزایش پیدا می‌کند. خستگی مفرط، تشنگی زیاد، افزایش اشتها همراه با کاهش وزن، تکرر ادرار، ضعف و بی‌حالی، تاری دید، تشنگی زیاد و پرخوری از شایع‌ترین علائم دیابت است. قطع عضو، نارسایی کلیوی، سکته قلبی، مغزی و.. نیز از جمله عوارض بیماری دیابت است که این موارد از خود بیماری خطرناک‌تر است. چنانچه دیابت در مراحل اولیه درمان و کنترل نشود، خطرناک است.
بیماری دیابت قاتلی خاموش است که کوچک‌ترین سهل‌انگاری در درمان آن می‌تواند موجب فاجعه بزرگی برای فرد دیابتی شود؛ بنابراین توجه به درمان این بیماری از ابتدا بسیار حائز اهمیت است.
